آی پز ادعا می کند موسسه یک نظرسنجی است که با متد علمی درباره مسائل مختلف نظرسنجی می کند. مدیر این «موسسه» حسین قاضیان، مشاور سابق خاتمی و از مهمانان همیشگی VOA است.
پیش بینی آی پز این بود که ۷۵ درصد مردم در انتخابات مجلس و ۷۳ درصد در انتخابات خبرگان ج.ا شرکت می کنند. [1]
این پیش بینی انعکاس وسیعی در رسانه های حکومتی آمریکا و انگلیس داشت و در بالاترین هم موضوع داغی را به خود اختصاص داشت. جالب اینکه عارف کاندید سرلیست اصلاح طلبان هم دقیقا همین آمار را در روز انتخابات تکرار می کند: [4]
رئیس شورای ائتلاف اصلاح‌طلبان با بیان اینکه امیدواریم مشارکت مردم به ۷۵ درصد برسد گفت: پس از انتخابات باید رفاقت شکل بگیرد.
رئیس شورای ائتلاف اصلاح‌طلبان با بیان اینکه امیدواریم مشارکت مردم به ۷۵ درصد برسد گفت: پس از انتخابات باید رفاقت شکل بگیرد.
اما در همان ایام نظرسنجی های حکومتی داخل کشور مشارکت در انتخابات را ۶۲ درصد پیش بینی کردند [5]. چیزی که با آمار رسمی نهایی اعلام شده کاملا منطبق است.
در این نظرسنجی آیپز ادعا کرده که از ۱۱۸۴ نفر به صورت رندم از سراسر ایران نظر کرده و «یافته‌های نظرسنجی را با اطمینان ۹۵ درصد و در فاصله‌ی اطمینان 2.8 درصد برای بیشترین واریانس ممکن، می‌توان به کل افراد بالای ۱۸ سال ساکن ایران تعمیم داد.»
در باره متد مورد استفاده در این «نظرسنجی» و میزان قابل اتکا بودن پاسخ های مردم به نظرسنجی تلفنی از خارج از کشور، در شرایطی که مردم زیر خفقان ج.ا زندگی می کنند ابهامات بسیار موجهی وجود دارد که در این نوشته به آنها نمی پردازم.
در اینجا فقط با مقایسه مختصری به پیش بینی آی پز و آمار حکومتی ببینیم این ادعای «دقت ۹۵ درصد» آی پز چقدر صحت دارد.
طبق آمار مراجع حکومتی اما تعداد واجدید شرایط قریب ۵۵ میلیون [2] و تعداد شرکت کنندگان حدود ۳۴ میلیون نفر بوده است. البته همین آمار رسمی مشارکت هم جای شبهه بسیار دارد زیرا روز ۸ اسفند قریب با پایان شمارش آرا رئیس هیئت نظارت کل آمار آرای شمارش شده ۲۸ میلیون نفر اعلام شده بود و معلوم نیست ۶میلیون رای چطور با این سرعت اضافه شده اند. اما تقلب و آمار سازی بخش جدایی ناپذیر نمایش انتخابات در ج.ا است که به موضوع این مقاله ارتباطی ندارد.
بنابراین با قبول ۳۴ میلیون شرکت کننده آمار حکومتی درصد مشارکت ۶۲ درصد به دست می آید که سایت خبرگزاری ایسنا هم این رقم را اعلام می کند [3].
حال آنکه اگر پیش بینی ۷۵ درصدی مشارکت آیپز به ادعای خودش تا ۹۵ درصد معتبر بود (یعنی +/- ۵ درصد خطا داشت) باید درصد مشارکت ۷۱ تا ۷۹ درصد می بود.
اما با استناد به آمار حکومتی می بینیم که در بهترین حالت پیش بینی ای پز تا ۱۳٪ خطا دارد (فاصله ۶۲٪ تا ۷۵٪) یعنی قریب سه برابر خطایی که خود آی پز ادعا می کند.
به سخن دیگر نظرسنجی آی پز پیش بینی می کرد که ۴۱ میلیون در انتخابات شرکت می کنند در حالی که ۳۴ میلیون نفر شرکت کردند یعنی ۸ میلیون نفر کمتر از آنچه آی پز ادعا می کرد.
ناگفته پیداست که این ۸ میلیون فاصله پیش بینی أی پز و آمار رسمی ج.ا از مشارکت در همان جهت مورد علاقه کسانی است که می خواستند مردم را برای شرکت در انتخابات بسیج کنند.
ملاحظه این تفاوت شگرف میان پیش بینی آی پز و آمار نهایی کافی است تا تردیدهای جدی درباره میزان اعتبار این «موسسه نظرسنجی» و پیش بینی های آن در ذهن هر انسان عاقلی نقش بندد.
1. https://www.ipos.me/polls/2016/02/24/elections/
2.http://www.bbc.com/persian/iran/2016/02/160224_l10_jb_election94_ir94_statistics
3. http://isna.ir/fa/news/94121006855/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D9%84%D9%81
4. http://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/12/07/1011463/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D9%87-75-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%AF-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AA-%D8%B4%DA%A9%D9%84-%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%AF
5. http://www.mehrnews.com/news/3559845/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%DA%86%D8%B4%D9%85-%DA%AF%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86
6. http://alef.ir/vdcjvxet8uqethz.fsfu.html?334912
4. http://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/12/07/1011463/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D9%87-75-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%AF-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AA-%D8%B4%DA%A9%D9%84-%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%AF
5. http://www.mehrnews.com/news/3559845/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%DA%86%D8%B4%D9%85-%DA%AF%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86
6. http://alef.ir/vdcjvxet8uqethz.fsfu.html?334912
