خون در موبایل

 بیشتر ما مصرف کننده مارک های موبایل هستیم اما شاید کمتر کسی بداند که در پس پرده تجارت جهانی موبایل چه می گذرد. فیلم «خون در موبایل» می کوشد از واقعیت پشت پرده این صنعت پرده بردارد. 

رقابت بین شرکت های موبایل سازی داغ تر از همیشه است. قسمت عمده ماده معدنی کولتان Coltan جهان که برای ساخت مدارهای موبایل ضروری است  از جمهوری دموکراتیک کنگو تأمین می شود. مستعمره سابق بلژیک، کشوری بسیار وسیع و بالقوه فوق العاده غنی در قلب آفریقا، که محل مهیب ترین فاجعه انسانی پس از جنگ جهانی دوم بوده است. درپی جنگ های داخلی در کنگو فقط از ۱۹۹۸ به این سو 5.4 میلیون انسان جان باخته اند و 300 هزار زن مورد تجاوز قرار گرفته اند. جنگ های داخلی در کنگو و این فاجعه انسانی با این مقیاس دهشتناک عمدتا بر سر تسلط بر این منابع استراتژیک کانی های نادر بوده است. (منبع)

 با این وجود، در تمام این سال های قتل و غارت و تجاوز، کمپانی های معظم موبایل سازی  با طیب خاطر مواد خامی را که از معادن شرق کنگو  توسط جنگ سالاران استخراج و به خارج قاچاق می شود خریداری کرده اند و همچنان از این «بازار آزاد» مواد خام ارزان سود سرشاری به جیب می زنند. برای نمونه، نوکیا در ده طی سال اخیر از یک شرکت محلی فنلاندی به یک غول جهانی تولید موبایل تبدیل شده است. از هر سه موبایل دنیا یکی نوکیا است.  نوکیا یکی از خریداران عمده کانی های نادری است که از منابع شرق کنگو استخراج می شود اما نه نوکیا و نه هیچ شرکت چندملیتی دیگر هیچ گاه حاضر به قبول مسئولیت در خرید این کانی های خونبار نشده است.

فیلم Blood on the Mobile (خون در موبایل) رابطه بین موبایل های ما از یک طرف و جنگ داخلی در کنگو و  «مسئولیت» نوکیا از سوی دیگر را واکاوی می کند. سازنده دانمارکی فیلم، فرانک پولسن، به جمهوری دموکراتیک کنگو سفر می کند. از مناطق معدنی تحت کنترل جنگ سالاران و کار محنت بار کارگران در معادن کولتان فیلم میگیرد ونحوه تولید و صدور کولتان را به تصویر می کشد.  جنگسالاران رقیب محلی مدام بر سر کنترل منابع درگیر هستند و  پول «مالیات»ی را که از تولید و صادرات  در می آورند صرف خرید اسلحه بیشتر می کنند. کالایی که به راحتی می توانند از «بازار آزاد» تأمین کنند (در پرانتز: می دانید که مقررات جهانی برای تجارت اسلحه از مقررات تجارت موز هم کمتر است؟!)  یکی از سلاح های رایج این جنگسالاران آنها برای تهدید و کنترل جمیت کارگر و بومی، تجاوز به زنان بوده است.

کانی های نادر در مناطق تحت کنترل جنگ سالاران در طاقت فرساترین شرایط کاری در تونل های سست و مرگبار استخراج می شود و سپس در فرودگاه های صحرایی  بار هواپیماهای اجاره ای روسی می شود و به کارخانه های شرق آسیا فرستاده می شود. سرمایه داری نئولیبرال بر خلاف سلف امپریالیست اش نیازی به توسعه زیرساخت های لازم برای استثمار نمی بیند. دولت مرکزی کنگو جز کمیسیون گرفتن برای «مجوز استخراج»  عملا هیچ کنترلی بر این تجارت پرسود  ندارد.  کانی های چپاول شده از شرق کنگو در مالزی و سایر کشورهای شرق آسیا ذوب و با مواد رسیده از دیگر نقاط جهان ترکیب می شود و در نهایت از این مواد خام کمیاب در ساخت خازن ها و باتری موبایل های محبوب ما استفاده می شود.

پس از سفر به کونگو، پولسن می کوشد با مقامات شرکت نوکیا به عنوان یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان موبایل دنیا گفتگو کند. آنها از هرگونه قبول مسئولیتی طفره می روند. مسئولین روابط عمومی نوکیا می گویند دقیقا نمی توانند تعیین کنند که مواد کانی مورد استفاده شان از شرق کنگو تأمین می شود و از کانی های منازعه بار (Conflict minerals) هستند. متخصصان مستقل مواد کانی اما اظهار می کنند که تعیین محل دقیق استخراج کولتان با بررسی ساختار میکروسکپی آن کاملا ممکن است.  روشن است که نوکیا، که در تبلیغات رسانه ای خود علاقه دارد خود را قهرمان مسئولیت شرکتی Corporate responsibility قلمداد کنند، به سادگی علاقه ای به این مکان یابی ندارد  و در مورد عدم مباشرت خود در تأمین مالی خونبارترین منازعه پس از جنگ جهانی دوم به سادگی دروغ می گوید.

البته نوکیا اینجا تنها شریک جرم فاجعه عظیم انسانی کنگو نیست. نوکیا فقط یکی از شرکت های چندملیتی ذی نفع در فاجعه انسانی جمهوری دموکراتیک کنگو بوده است. اگر سرمایه داری از هفت دولت آزاد  به این راحتی نمی توانست به واسطه جنایتکاران محلی بر این منابع چنگ بیندازد مسلما مردم کنگو شاهد این جنگ و مصیبت های مرگباری نمی شدند که سودش در نهایت به به جیب سهامداران شرکت های چندملیتی و جنگ سالاران و سیاستمداران فاسد در آفریقا سرازیر می شود.   در یک جمله، این فیلم نقش سرمایه داری نئولیبرال را در بزرگ ترین فاجعه انسانی پس از جنگ دوم جهانی به تصویر می کشد. 

سایت رسمی فیلم Blood on the Mobile:

http://bloodinthemobile.org/

لینک دانلود فیلم (تورنت)

http://onebigtorrent.org/torrents/12550/Blood-In-The-Mobile-2011

یک ویدئو مربوط به کانی های منازعه (Conflict minerals )
http://youtu.be/aF-sJgcoY20