به خاطر قرنها سیطره دین بر زندگی مردم ادبیات دینی هم جزء مهمی از زبان فارسی شده. خیلی از اصطلاحاتی که ما به کار می بریم بدون اینکه خودمون بخوایم رنگ و بوی دینی یا اسلامی دارند.
این ماجرا رو یه دوست برام نقل کرد: یه نفر که تازه مسیحی شده بود و عشق میسیونری داشت اومد و کلی برام روضه خوند که اسلام دین کثیفیه در عوض مسیحییت خیلی قشنگه و خداش خیلی عشقه و الی آخر. وقتی که موعظه اش تمام شد و خواست بره گفت کاری نداری؟ یا علی !
جاهای دیگه هم دیده ام که افراد دین ستیز دوآتشه ی کم سواد (بیخداهای آبادی به قول هیلری پاتنم؟) از اصطلاحات ظاهرا منتاقضی مثل این استفاده می کنند:
والله کتاب نقد دین که زیاده...
- یه بنده خدایی بود که قبلا چند تا پست اینطوری گذاشته بود..
- ایول به این کتابای ضد دین!
بعضی ها معتقدند که باید به هر قیمت از هر نوع اصطلاحی که ریشه اسلامی-عربی داره خودداری کرد. این دسته که می شه اسمشون رو ارتدوکس های پاکزبانی گذاشت و معمولا بیشتر توی لس آنجلس و حومه پیداشون می کنید «سلام» رو هم جزء منهایت موکد می دانند و به جاش از «درود» استفاده می کنند. برای شخص من که با ایده های باستانگرا هیچ میانه ای ندارم البته این یک واکنش باستانگرایان اسلام ستیز بیشتر مایه تفریح است
من شخصا با گفتن سلام مشکلی ندارم چون هیچ مولفه اسلامی درش نمی دونم (سلام که مخفف سلام علیکم و رحمت الله که نیست؟) اما یه مورد رایج دیگه که فکر کنم خیلی مواقع باعث زجر ایرانی های از دین بریده می شه خداحافظی کردن است که خیلی برای خودم پیش اومده. یعنی با دوستی که می دونم اون هم مثل خودم بیخداست صحبت می کنیم. وقتی می خواهیم صحبت رو تمام کنیم یک کم معذب هستیم و نمی دونیم چی بگیم. هر دو مون می دونیم که گفتم خداحافظ یک جورایی نامناسب و حتی مسخره است. می دانیم که آلترناتیوهایی مثل «روزخوش» یا «بدرود» هست ولی خب انگار هر چیز دیگه ای غیر از «خدافظ» برای ختم کلوم بگیم یک مقدار تصنعی به نظر می آید. برای همین گفتگو در آخر یک کم اصطلاحا بکس وباد می کنه!
من شخصا با گفتن سلام مشکلی ندارم چون هیچ مولفه اسلامی درش نمی دونم (سلام که مخفف سلام علیکم و رحمت الله که نیست؟) اما یه مورد رایج دیگه که فکر کنم خیلی مواقع باعث زجر ایرانی های از دین بریده می شه خداحافظی کردن است که خیلی برای خودم پیش اومده. یعنی با دوستی که می دونم اون هم مثل خودم بیخداست صحبت می کنیم. وقتی می خواهیم صحبت رو تمام کنیم یک کم معذب هستیم و نمی دونیم چی بگیم. هر دو مون می دونیم که گفتم خداحافظ یک جورایی نامناسب و حتی مسخره است. می دانیم که آلترناتیوهایی مثل «روزخوش» یا «بدرود» هست ولی خب انگار هر چیز دیگه ای غیر از «خدافظ» برای ختم کلوم بگیم یک مقدار تصنعی به نظر می آید. برای همین گفتگو در آخر یک کم اصطلاحا بکس وباد می کنه!
این معضلات زبانی نشون می ده که این اصطلاحات دینی چقدر چسبناک هستند. یعنی تغییرات زبان هم مثل اخلاق و سایر آداب قراردادی بشری با یک لگ (تاخیر زمانی) پشت سر تغییرات فکری مردم حرکت می کنه. ظاهرا کاریش هم نمی شه کرد. یک نمونه از این تغییرات goodbye ه که در اصل (یعنی تا قرن شانزدهم) بوده God By ye یعنی دست خدا به همراهت. اما بعدا تغییر شکل داده و الان دیگه هیچ بار دینی نداره.
حالا اگر شما هم چنین تأملاتی داشتید خوشحال می شم پاسخ شما رو درباره این سوالها بشنوم:
- آیا به نظر شما ما به عنوان کسانی که از دین بریدیم باید از کاربرد اصطلاحات دینی (مثل خداحافظ, والله, ای ولله و ...) خودداری کنیم؟ اگر آره چرا آره؟ اگر نه چرا نه؟
- اگر فکر می کنید کاربرد اصطلاحاتی که بار دینی دارند مناسب نیست، به نظرتون چطور باید اون ها رو جایگزین کرد و با چی؟
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر