مقدمه:
درباره مناقشه اسرائیل فلسطین، معلومات فارسی زبان هایی که به زبان های دیگر دسترسی ندارد عمدتا از دو دسته رسانه تامین می شود: پروپاگاندای رژیم ج.ا. و پروپاگاندای اسرائیلی- آمریکایی-اروپایی. برای همین تشخیص حقیقت از دروغ و پروپاگاندا دشورمی شود.
متن کوتاه حاضر که در سازمان مردمی «صدای یهودیان برای صلح» (Jewish Voice for Peace) تهیه شده یک پس زمینه تاریخی مختصر و واقعی درباره این مناقشه ارائه می دهد. امیدوارم برای کمک به شناساندان حقیقت این مناقشه دردناک و دیرپا مفید باشد.
------------------------------
سوال: مناقشه فلسطین و اسرائیل واقعا بر سر چیست؟
جواب: مناقشه فلسطین و اسرائیل در اصل بر سر زمین است. اگر چه مذهب هم در تعریف هویت طرفین دعوا نقش دارد و بعضی یهودیان برای توجیه ادعاهای ارضی شان بر این سرزمین به پیشینه مذهبی متوسل می شود، اما اصل دعوا مذهبی نیست.
س: «اشغال» دقیقا چیست؟
ج: در سال ۱۹۶۷، اسرائيل در جنگ شش روزه همسایگان عربش را شکست داد. در پایان آن جنگ اسرائیل کرانه غربی (باختری) رود اردن (شامل نیمه شرقی بیت المقدس)، نوار غزه و بلندی های جولان را اشغال کرد. (اسرائيل شبه جزیره سینا را هم اشغال کرده بود اما بعد طی معاهده ی صلحی که با مصر داشت این منطقه را به مصر باز گرداند). بخشی از این مناطق اشغالی به ویژه بلندی های جولان و بین المقدس شرقی ضمیمه اسرائیل شد.
بقیه کرانه باختری تا به امروز تحت اشغال نظامی است. یعنی ارتش اسرائيل کنترل کاملی بر این مناطق دارد و حقوق شهروندی فلسطینیان این مناطق تضمین نشده است. غیر از تشکیلات خودگردانی که دولت اسرائيل اجازه داده، فلسطینیان کرانه باختری دولتی از خود ندارند.اسرائیل هر زمان که اراده کند می تواند در هر یک از این مناطق منع عبور و مرور اعلام کند. این باعث می شود که مردم نتوانند سفر کنند؛ یا به محل کار خود یا بازار یا دیدن اعضای خانواده شان بروند. همچنین قوانین منع عبور و مرور مانع رساندن بیماران به بیمارستان می شود.
تا سال ۲۰۰۵ غزه دارای یک مهاجرنشین یهودی و تحت کنترل نظامی کامل دولت اسرائيل بود تا اینکه اسرائيل به همراه ۸۰۰۰ شهرک نشین یهودی در سال ۲۰۰۵ از این منطقه عقب نشینی کرد. با این حال هنوز اسرائیل کنترل کامل مرزهای زمینی، هوایی و دریایی غزه را در دست دارد و لذا می تواند «کنترل موثر» خود را بر این منطقه اعمال کند. لذا این منطقه هم بنا به تعریف رسمی تحت اشغال محسوب می شود (جزئیات بیشتر درباره غزه در ادامه مطلب)
س: آیا با شهروندان عرب و یهودی اسرائیل رفتار یکسانی می شود؟
ج: خیر. اگر چه شهروندان عرب اسرائیل حق رای و مشارکت در حیات سیاسی اسرائیل را دارند و چندین فلسطینی عضو کنست (پارلمان اسرائیل) هستند اما دولت اسرائیل با آنها مثل شهروندان یهودی رفتار نمی کند. اسرائیل هنوز ۲۰ قانون دارد که در آنها یهودیان به عرب ها برتری داده شده اند. برای مثال، قانون رجعت ۱۹۵۰، حقوق شهروندی اتوماتیک را برای یهودیان سراسر دنیا به رسمیت می شناسد اما چنین حقی برای فلسطینیان قائل نیست. و قانون کرامت و آزادی انسانی اسرائیل اعلام می کند که اسرائیل دولت «مردم یهودی» است، نه دولت ساکنان این سرزمین. این قانون که که سال ۱۹۹۲ تصویب شده «منشور حقوق» اسرائیل محسوب می شود چرا که اسرائیل قانون اساسی مکتوب ندارد.
پرچم اسرائیل و دیگر سمبل های ملی آن سمبل های مذهبی یهود هستند نه سمبل های بی طرف ملی که نشانگر همه مردم این سرزمین باشد. همچنین تسهیلات و مزایای دولتی به نحو نامتناسبی به یهودیان تعلق می گیرد و این یکی از عواملی است که باعث شده اعراب اسرائیل پایین ترین شاخص های زندگی را در این کشور داشته باشند.
در تحقیق گسترده ای که دیدبان حقوق بشر درباره سیاست «مجزا، نه مساوی» انجام داده، مشخص شده که «مدارس دولتی اعراب، تقریبا از همه جهات، فاصله نجومی با مدارس دولتی یهودیان دارند. کودکان عرب آموزش نازل تری نسبت به کودکان یهودی دریافت می کنند و عملکرد نسبتا ضعیف آنها ناشی از همین مساله است.»
نقریبا ۲۵ درصد جمعیت اسرائیل غیریهودی هستند.
حدود ۱۰۰ دهکده فلسطینی در اسرائیل، که قدمت بسیاری از آنها به پیش از تشکیل دولت اسرائیل برمی گردد توسط این دولت به رسمیت شناخته نشده اند و روی نقشه نیامده اند و هیچ خدماتی (آب، برق، بهداشت، جاده و غیره) از دولت دریافت نمی کنند. بیش از ۷۰ هزار فلسطینی در این روستاها زندگی می کنند. با این حال صدها شهرک یهودی نشین در اراضی اشغالی تاسیس شده اند.
س: آیا سازمان آزادی بخش فلسطین در سال ۲۰۰۲ یک «پیشنهاد سخاوتمندانه» در کمپ دیوید را نپذیرفت؟
ج: نه. در واقع، هیچ «پیشنهاد»ی از سوی اسرائیل مطرح نشد یعنی هیچ راه حل جامعی برای مشکلات فیمابین مطرح نشد. و تا جایی که از مواضع اسرائیل در مورد مسائل فی مابین مشخص است این مواضع «سخاوتمندانه» نبوده اند. بالاخره، در حالی که مذاکره کنندگان فلسطینی با خواسته های اسرائیل موافقت نکردند، آنها را «رد» هم نکردند، و خواستار ادامه مذاکرات شدند و پیشنهادهایی بر مبنای قوانین شناخته شده بین المللی ارائه کردند.
س: انتفاضه چیست؟
ج: انتفاضه در عربی به معنی لرزاندن است و برای اطلاق به دو خیزش فلسطینی ها علیه اشغال نظامی در کرانه باختری و نوار غزه استفاده می شود.
س: مگر یهودیان و اعراب هزاران سال با هم نمی جنگند؟ آیا راه حلی وجود دارد؟
ج: در واقع یهودیان و اعراب فقط حدود یک قرن است که با هم می جنگند. در حینی که یهودیان اروپا در معرض تعقیب و اخراج بوده اند یهودیان در جهان اسلام گرچه دچار مشکلاتی بودند اما وضعیت به مراتب بهتری داشتند. یهودیان در دنیای اسلام به عنوان مردم اهل کتاب مورد حمایت حقوقی هستند و حقوق معینی دارند. البته آنها با مسلمانان برابر محسوب نمی شوند و در طی قرن ها مواردی از یهودی ستیزی در بسیاری از مناطق عمدتا مسلمان و عرب نشین وجود داشته است که برخی جدی بوده اند. اما هم شدت و هم تعدد این موارد بسیار کمتر از اروپا بوده است.
شکی نیست که مناقشه فعلی اسرائیل با فلسطینیان، و نیز با همسایگان عربش، نفرت زیادی بین دو طرف ایجاد کرده است. اما اینکه بگوییم که تاریخ نشان می دهد که اعراب و یهودیان نمی توانند کنار هم زندگی کنند کذب محض است. آنها قبل کنار هم زیسته اند و در یک دولت سکولار می توانند در شرایطی برابر و بسیار منصفانه تر از سابق کنار هم زندگی کنند.
س: فلسطینیان به دنبال چه هستند؟
ج: فلسطینیان، بسته به اینکه کجا زندگی می کنند، دچار چالش های متفاوتی هستند و لذا خواسته های متفاوتی دارند. اما آنچه همگی در آن اشتراک دارند خواست آزادی و حقوق برابر است.
فلسطینیان ساکن اسرائیل خواهان حقوق برابر با شهروندان یهودی و نیز خودمختاری هستند. فلسطینیان ساکن نوار غزه و کرانه باختری خواستار پایان سیطره نظامیان اسرائیلی بر همه ارکان زندگی شان هستند - چه اشغال نظامی مستقیم در کناره باختری و چه محاصره و کنترل از خارج در نوار غزه. آنها همچنان خواستار احقاق حقوق آزادی و تعیین سرنوشت ملی شان مانند سایر گروه های ملی هستند. و فلسطینان پناهنده و آنهایی که در تبعید به سر می برند، مثل همه جمعیت های پناهندگان در جهان، خواهان حق بازگشت به خانه هایشان، یا دریافت غرامت و اسکان مجدد در سرزمین اجدادی شان هستند.
س: ماجرای تخلیه غزه توسط قوای اسرائیلی چه بود و چه اثری بر فلسطینیان داشت؟
ج: تخلیه اسرائیلیان از غزه بخشی از یک برنامه یک جانبه دولت اسرائیل بود که بدون مشورت با فلسطینیان، اما با حمایت آمریکا اجرا شد. تخلیه غزه در ماه آگوست ۲۰۰۵ شروع شد و طی آن اسرائیل حدود ۸۵۰۰ یهودی را ۲۱ شهرک در نوار غزه، و ۵۰۰ یهودی را از چهار شهرک کوچک تر در شمال کرانه باختری بیرون کشید. این تعداد حدود ۲ درصد شهرک نشینان یهودی در مناطق فلسطینی هستند.
سپس سربازان اسرائيلی در اطراف نوار غزه مستقر شدند در حالی که هنوز کنترل مرزها، سواحل و فضای هوایی این منطقه به طور کامل در اختیار اسرائیل بود. اسرائیل همچنان آب، برق و برخی خدمات حیاتی غزه را تأمین می کرد. همچنین اسرائیل برای خود حق مداخله نظامی از جمله حمله پیشگیرانه برای «دفاع از خود» قائل است.
به یک معنا این تصمیم به معنای تغییر شکل اشغال نظامی از مستقیم به غیرمستقیم بود. دوو وایزگلاس یک مشاور نزدیک به نخست وزیر وقت اسرائيل آریل شارون در اکتبر سال ۲۰۰۴ طی مصاحبه ای با هاآرتز گفت که این برنامه برای گذاشتن فرآیند صلح در «فرمالدئید» اتخاذ شده است، تا ایجاد دولت فلسطینی را تا آینده نامعین به تعویق بیاندازد و فشار بر اسرائیل برای تخلیه کرانه باختری را کاهش دهد.
از نظر بسیاری از فلسطینیان، تخلیه نوار غزه و تشدید شهرک سازی در کرانه باختری دو روی یک سیاست هستند و هدف اسرائیل از آن این است که از تقبل مسئولیت فلسطینیان شانه خالی کند در حالی که کنترلش را بر سرزمین های آنها بیشینه می کند.
پس از اینکه حماس در سال ۲۰۰۷ کنترل نوار غزه را به دست گرفت، غزه گذرگاه مرزی غزه را بست. سپس شروع کرد به محدود کردن شدید سوخت، غذا، دارو و دیگر مایحتاج. عبور مرور افراد هم به شدت محدود شد. این حصر به طور گسترده ای به عنوان یک مجازات جمعی و تخلف از قوانین بین المللی و داخلی اسرائيل محکوم شد. پس از حمله اسرائیل به کشتی ماوی مرمره که حاوی کمک های بشر دوستانه به غزه بود و کشتن ۹ نفر از امدادگران، بعضی از این محدودیت های غزه کاسته شد. با این حال محاصره ادامه یافت. به گزارش سازمان ملل ۱۰ درصد کودکان غزه از سوءتغذیه مضمن رنج می برند؛ ۳۹ درصد مردم غزه زیر خط فقر زنده می کنند؛ و ۹۰ درصد آب زیرزمینی غزه واجد استانداردهای سازمان جهانی بهداشت نیست.
س: دیوار حائل اسرائیل چیست؟
ج: در اکتبر ۲۰۰۳ اسرائیل شروع به ساختن «دیوار حائل» در کرانه باختری اشغالی کرد و دلیل آن را ملاحظات امنیتی عنوان کرد. این دیوار، در برخی مناطق تا ۷.۵ متر ارتفاع دارد و بر آن سیم خاردار نصب شده؛ در پای آن خندق کنده شده است یا برج های نگهبانی با مسلسل، فنس های الکتریکی، جاده های نظامی، نظارت الکترونیک و نوار حاشیه ای حائلی دارد که گاهی ۱۰۰ متر عرض دارد. دیوار در زمین های غصب شده از زمین داران فلسطینی کرانه باختری ساخته شده است و هیچ بخشی از دیوار داخل خود اسرائیل نیست. بسیاری از خانه ها و مغازه ها، باغ ها و سایر مایملک فلسطینیان در طی ساخت این دیوار نابود شده است.
این دیوار بارها در دادگاه عالی اسرائيل به چالش گرفته شده است و به دستور دادگاه، ارتش مسیر بخش هایی آن را تغییر داده است اما نفس کشیدن دیوار از نظر دادگاه عالی اسرائيل ناقض حقوق بین الملل نیست. با این حال، دیوار باید از نظر نظامی توجیه داشته باشد و با اصل «تناسب» منطبق باشد (یعنی زحمتی که برای ساکنان ایجاد می کند باید متناسب با نفع امینتی حاصل از ساخت آن باشد)
شکایت از این دیوار همچنین در دادگاه عدالت بین المللی طرح شده و این دادگاه در سال ۲۰۰۴ این دیوار را غیرقانونی اعلام کرده و خواهان برچیدن آن و پرداخت غرامت به فلسطینیان زیان دیده شده است. این دادگاه همچنین از طرف های ثالث خواسته که بر برچیدن دیوار نظارت کنند. اگر چه رای این دادگاه جنبه مشورتی دارد و ضمانت اجرایی ندارد، این رای وضعیت حقوقی این دیوار را در قوانین بین المللی تعیین می کند. در طی پروسه دادگاه، هر پانزده قاضی دادگاه شهرک سازی اسرائیل در مناطق اشغالی از جمله شرق بیت المقدست را نافی قوانین بین المللی دانستند.
این دیوار به مدت پنج سال هر هفته مورد اعتراض اهالی کرانه باختری بوده است. فلسطینیان در این اعتراضات از روش های بی خشونت مانند نشستن و راه بندان استفاده کرده اند و مورد حمایت وسیعی در داخل اسرائیل و سایر کشورها قرار گرفته اند.
س: در تجاوز ۲۰۰۸ اسرائیل به غزه چه اتفاقی افتاد؟
ج: مطابق گزارش گلداستون (مسئول کمیته حقیقت یاب سازمان ملل) که مورد تایید گروه های حقوق بشری بین المللی قرار گرفته، وزارت دفاع اسرائیل و گروه های مسلح فلسطینی مرتکب جنایت جنگی و احتمالا جنایت علیه بشریت شده اند. هر چند این گزارش هر دو طرف را محکوم کرد، اما شدت اخلاقی و حقوقی جرائم مرتکب شده توسط اسرائیل را بیش از حماس و دیگر گروه های مسلح فلسطینی دانست. «نیروی های اسرائیلی در غزه مرتکب تخلفات شدید زیر از کنوانسیون چهارم ژنو شده اند: کشتار دلبخواهی، شکنجه و رتفار غیرانسانی، ایجاد درد و رنج یا جراحات دلبخواهی به تن و سلامت مردم و تخریب وسیع اموال، که توجیه نظامی نداشته و به صورت غیرقانونی و بدون ملاحظه انجام گرفته است.»
یک ویدئو مرتبط:
<iframe width="640" height="360" src="//www.youtube.com/embed/Y58njT2oXfE" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر